رفتار جذبی فسفر در رسوبات پشت بندهای رسوب‌گیر متوالی

جذب فسفر توسط رسوبات نقش مهمی در کنترل غلظت آن در جریان آب رودخانه دارد. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی رفتار جذبی فسفر توسط رسوبات پشت بندهای رسوب­گیر متوالی بود. برای این منظور دو آبراهه فصلی در منطقه­ی نوشان و انبی در اطراف شهر ارومیه در شمال غربی ایران انتخاب شد. آبراهه­ی نوشان دارای سه بند و آبراهه­ی انبی دارای پنج بند رسوب­گیر بودند. آزمایش­های هم­دمای جذب فسفر به وسیله­ی رسوبات پشت این بندها و همچنین نمونه­ای از خاک دامنه­ی هر آبراهه انجام شد. نتایج نشان داد که به دلیل وقوع فرآیند ترسیب انتخابی ذرات فرسایش یافته در طول آبراهه، ویژگی­های شیمیایی و فیزیکی رسوبات دارای تغییرات منظمی بوده و با حرکت به سمت بندهای پایین دست بافت رسوبات ریزتر شده و جذب فسفر توسط آن­ها افزایش می­یابد. مدل­های ون­های و فروندلیچ به ترتیب با میانگین ضریب تبیین 935/0 و 932/0 توانایی بیشتری در توصیف داده­های جذب فسفر در مقایسه با مدل­های لنگمویر و تمکین داشتند. داده­های آزمایشی وجود شباهت ساختاری مدل‏های فروندلیچ و ون­های را به اثبات رساند. بین ویژگی­های نمونه­های رسوب با ضرایب مدل­های فروندلیچ و ون­های روابط همبستگی معنی‏داری مشاهده شد. ضریب n معادله­ی فروندلیچ دارای همبستگی معنی­داری (05/0 >p  ;748/0- = r) با درصد شن نمونه­ها بود که نشان دهنده­ی کاهش مکان­های جذبی با افزایش مقدار شن در نمونه­های رسوب است.